Wat is beelddenken?

Beelddenken is de eerste taal die mensen leren. De eerste waarnemingen van een baby verlopen via gevoel, de ogen en de oren, en via eigen ervaringen. Beelden worden steeds duidelijker en herkenbaarder. Op school wordt dit principe benut door het gebruik van pictogrammen, waardoor peuters al snel symbolen herkennen. Later worden klanken en woorden toegevoegd, waarmee de taalontwikkeling op gang komt. Tussen 4 en 9 jaar ontwikkelt een kind het begrips- of woorddenken. Sommige mensen blijven echter hun hele leven beelddenken als hun voorkeurdenkstijl hanteren.

Een beelddenker ziet het volledige plaatje met alle betrokken elementen in één oogopslag. Ze "zien" bijvoorbeeld meteen de oplossing en de verbanden. Dit gebeurt vaak onbewust, omdat beelden veel sneller binnenkomen dan woorden. Waar een woorddenker 2-5 woorden per seconde verwerkt, neemt een beelddenker 32 beelden per seconde waar.

Beelddenken wordt beschouwd als een kwaliteit van de rechterhersenhelft, het domein van visualisatie, fantasie en creativiteit. Beelddenkers hebben een levendige fantasie en kunnen ideeën en beelden in hun hoofd creëren en manipuleren, zelfs driedimensionaal. Ook zijn ze vaak nieuwsgierig en sterk bewust van hun omgeving. Daarnaast kunnen ze een ander gevoel voor tijd hebben dan woorddenkers.

Beelddenken kan soms de oorzaak worden van leerproblemen als dyslexie, dyscalculie en ADHD

Dyslexie

Dyslexie is een leerprobleem dat zich uit in taalmoeilijkheden, zoals problemen met lezen, spelling en begrijpend lezen. Dyslectici zijn vaak beelddenkers die problemen op een driedimensionale manier benaderen. Dit zorgt ervoor dat ze snel, efficiënt en creatief denken. Beroemde kunstenaars zoals Leonardo da Vinci en wetenschappers zoals Albert Einstein waren waarschijnlijk ook beelddenkers.

Een nadeel is dat abstracte symbolen, zoals letters en woorden, voor verwarring kunnen zorgen. Dit kan leiden tot desoriëntatie: de werkelijkheid wordt niet meer accuraat waargenomen. Wanneer een woord geen visueel beeld oproept, zoals "de", "in" of "geen", kan het zijn betekenis verliezen. Dit kan resulteren in fouten en frustraties, die uiteindelijk tot een leerprobleem kunnen leiden.

Dyscalculie

Dyscalculie is een leerstoornis op het gebied van rekenen en ruimtelijk inzicht. Beelddenkers met dyscalculie kunnen moeite hebben met het herkennen van rekensymbolen (+, - en =), het automatiseren van tafels en het correct uitvoeren van eenvoudige berekeningen. Ze kunnen daarnaast moeite hebben met:

• Het verschil tussen links en rechts
• Het volgen van aanwijzingen of kaartlezen
• Klokkijken en op tijd komen
• Notenschrift lezen
• Dingen in de juiste volgorde plaatsen, dingen ordenen

Veel onderwijsmethoden zijn gebaseerd op taal en een stapsgewijze aanpak, wat niet goed aansluit bij beelddenkers. Beelddenkers weten vaak direct het antwoord op een som, maar kunnen niet uitleggen hoe ze eraan komen. Wanneer ze dat proberen, raken ze in verwarring en maken ze fouten. Dit kan leiden tot rekenstress en desoriëntatie, waardoor een leerprobleem wordt vastgesteld.

AD(H)D

AD(H)D wordt gekenmerkt door problemen met aandacht en concentratie, hyperactiviteit en impulsiviteit. Veel mensen met AD(H)D zijn beelddenkers. Desoriëntatie door stress of prikkels kan ervoor zorgen dat ze belangrijke concepten zoals oorzaak-gevolg en tijd niet goed begrijpen. Dit kan leiden tot problemen met planning, emotie-regulatie en overzicht houden.

Beelddenken als talent

Mensen met dyslexie, dyscalculie of AD(H)D hebben één ding gemeen: ze zijn beelddenkers. Dit betekent dat ze informatie op een andere manier waarnemen en verwerken dan taaldenkers. Beelddenken is geen probleem, maar juist een talent!

Waar taaldenkers in woorden denken, denken beelddenkers in visuele concepten en gebeurtenissen. Wanneer een taaldenker het woord "huis" hoort, hoort hij het woord in gedachten. Een beelddenker daarentegen ziet direct een compleet huis met ramen, deuren, kamers en misschien zelfs een tuin.

Taaldenken is lineair: de ene gedachte volgt de andere op. Beelddenken daarentegen is ruimtelijk en associatief. Hierdoor overzien beelddenkers snel het geheel en leggen ze verbanden tussen losse elementen, wat kan leiden tot creatieve oplossingen.

Hoewel beelddenkers snel denken en associëren, kan het voor hen lastig zijn om hun gedachten onder woorden te brengen. Hier kan de methode van Ron Davis helpen. Deze methode sluit aan bij de gedachtegang van beelddenkers en helpt hen om hun visuele denkvermogen in te zetten zonder dat het hen te veel inspanning of energie kost.